Ég vil trúa á skrímslið. En ég hef gert uppgötvun aldarinnar!

Mér finnst allar sögur um skrímsli, tröll, álfa, huldufólk, nykra og fleiri furðuverur svo heillandi. En ég hef ekki mikla trú á tilvist skrímslisins í Loch Ness þó ég trúi hálfpartinn á huldufólk og aðrar víddir, því það er svo margt sem við skynjum almennt ekki.
En skrímslið í Loch Ness tel ég vera þjóðsögu eina líkt og sagan um orminn í Skorradalsvatni. Mig minnir að hann hafi þannig  tilkomið að heimasætan á Grund, einum bænum í dalnum lagði orm á gull sitt og geymdi í smáskríni. Ormurinn óx hins vegar hratt og braust loks út úr skríninu og stefndi beint í vatnið þar sem hann hefur haldið til æ síðan.
Ég eyddi einu sumri við Skorradalsvatn þegar ég var 13 ára og ég man að þá trúði ég hálft í hvoru á tilvist ormsins í vatninu, því vatnið var bæði djúpt og dularfullt. Svo var það líka langt og mjótt eins og ormur.
Það er svipað með Lagarfljót en þar á að búa skrímslið, Lagarfljótsormurinn og það er skrýtið að Lagarfljót er einmitt líka svona langt og mjótt eins og Skorradalsvatn og Loch Ness vatnið.

Svona þjóðsögur og mýtur eru lífseigar af því þær krydda tilveruna og ekki er verra ef hægt er að hafa  einhverjar tekjur af þeim eins og raunin er með Loch Ness skrímslið.

Ég lærði anatomyu í Myndlista og handíðaskólanum og hef gaman af því að teikna mannslíkamann og nú þegar ég horfði á þessa frægu mynd af Nessý rann upp fyrir mér ljós.

Myndin er af mannshandlegg og hendi sem beygð er í  ákveðna stellingu til þess að líkjast sem mest einhvers konar höfði.
Ofanverð öxlin á manninum og  upphandleggurinn mótar búkinn á Nessý en framhandleggurinn hálsinn og höndin myndar höfuðið, að öðru leyti er maðurinn undir vatns yfirborðinu. Þetta er frekar þrekinn handleggur af stæltum karlmanni. Ljósmyndin af handleggnum og hendinni er tekinn þannig að ytri jaðar handarinnar vísar fram í myndina en ef vel er að gáð sést glitta í þumalfingurinn sem snýr inn í myndina frá áhorfandanum.

Nessie eða otur?

Hamingjuóskir í tilefni sjómannadagsins og gagnrýni á kvótakerfið.

Það mælti mín móðir
að mér skyldi kaupa
fagran flota skipa
fremstur gerast sægreifa.

Standa í brú og stjórna
stýra frystinökkva.
Brenna svo að bryggju
og brott með meiri kvóta.

Tímar hafa liðið

Stafar sól á vatnið
og stirndan jökulskalla.
Streyma gamlir tímar
fram í huga mér.

Silungunslonta í læknum.
Lómar syngja að kveldi.
Fuglar kvika í kjarri og
kyndug fluga á vegg.

Leikum við í túni
létt á fæti að vori
við lítinn kátan hvolp.

Tímar hafa liðið,
talin nú hver stundin
er tifar æviveg.

Man ég þó í muna
margan bernsku unað. 
Undurfögur æskan
fer ei úr huga mér.

 

Dimmuborgir eða Hljóðaklettar? Vatnslitir

Ég veit ekki hvort ég á að kalla þessa mynd Dimmuborgir í aftansól eða Hljóðakletta í kvöldsól. Ég settist niður og málaði og þessi mynd kom á blaðið. Hún minnir mig bæði á Dimmuborgir og Hljóðakletta. Ég hef komið á báða staðina, að vísu með tuga ára millibili, en báðir finnst mér þeir eiga það sameiginlegt að vera bæði dularfullir og seiðandi. Það er stundum svona að það er eins og myndin ákveði sjálf afhverju hún verður þegar ég sest niður til að mála og oft birtist eitthvað allt annað á blaðinu en ég ætlaði mér í fyrstu.

Hvort nafnið finnst ykkur hæfa henni betur, kannski hvorugt? 

Síams,balinese og javanese kettir. Tító minn balinese og fleiri kettir

 

             Austurlenskir        kettir

              eru kraftaverk

AUSTURLENSKIR KETTIR ERU GÓÐIR FYRIR ÞIG Gáfaðir, glæsilegir og skemmtilegir, elskulegir og kelnir. Austurlenskir kettir fá fólk til að bera óbilandi virðingu fyrir sér. Þeir vekja aðdáun og viðhalda henni með ofurkrafti. Nútíminn hefur flett ofan af dulúðinni sem alltaf hefur fylgt köttum. Rannsóknir hafa sannað án undantekninga að dýr sem við elskum og virðum sem vini hafa mjög góð áhrif á okkur á alla lund. Austurlenskir kettir eru yndislegir félagar og það kveður svo sterkt að því, að þeir eru nú notaðir til meðferðar hjá eldra fólki og fötluðum. Börn sem alin eru upp með austurlenskum köttum eru líklegri til að eiga velgengni að fagna síðar í lífinu á það bæði við um starfsframa og ástarlíf. Sannast hefur að einfaldlega við

         Tító

að klappa austurlenskum ketti getur lækkað blóðþrýsting! Niðurstöður Ástralskra rannsókna hafa sýnt að það að eiga gæludýr dragi úr blóðþrýstingi, alkahólneyslu og saltneyslu. Gæludýraeigendur hafa að meðaltali 2% lægra magn af kólesteróli en þeir sem ekki eiga gæludýr. Gæludýraeigendur eru þar með í minni hættu á að fá hjarta og æðasjúkdóma. Austurlenskum köttum hafa verið eignaðir sérstakir heilunarkraftar og hafa sýnt að þeir hafa ótrúleg áhrif á að viðhalda góðri heilsu eigenda sinna. Það eru augljósar sannanir fyrir að gæludýr dragi úr blóðþrýstingi og flýti fyrir bata þeirra sem fengið hafa hjarta og æðasjúkdóma. Það að klappa síamsketti getur haft sömu áhrif og hugleiðsla og aðrar tegundir slökunar. LÆKNINGAMÁTTUR AUSTURLENSKA KATTARINS Læknarannsóknir hafa sýnt að hugsa um og elska austurlenskan kött sé meira en bara tilfinningaleg fullnægja. Það hjálpar líka sálarlífinu og mörgum sjúkdómum sem sest geta að í okkur, geta jafnvel bjargað mannslífum. Austurlenskir kettir hafa næstum því kraftaverka lækningamátt! GÆLUDÝR ERU GÓÐ LEIÐ TIL AÐ LÆKNA EINMANNALEIKA Félagi eins og austurlenskur köttur getur hjálpað til dæmis eldra fólki að takast á við einmannaleika.

Einmannaleiki er oft algengasti kvilli eldra fólks og rannsóknir hafa sýnt að eiga síamskött geti hjálpað fólki að losna undan einmannaleika og einangrun að sögn sálfræðinga. Austurlenskir kettir eru ákjósanleg gæludýr fyrir eldra fólk þar sem þeir krefjast minni ummönnunar en mörg önnur dýr sem þurfa oft meiri hreyfingu. Samanber fjölmargar rannsóknir getur katta eða annað gæludýrahald hjálpað til við að halda andlegum stöðugleika, veitir huggun á tímum missis og streitu og veitir einnig endalausan félagsskap. Það eru hin sterku tengsl við gæludýrin og sú þörf að annast aðra, ásamt því að fylla daginn með raunhæfum markmiðum sem hjálpa til við að draga úr áhrifum þunglyndis, kvíða og einmannakenndar. Rannsóknir hafa einnig sýnt að gæludýr ýta undir samskipti við annað fólk. Staðreyndin er sú að ókunnugir koma frekar að máli við fólk sem á gæludýr. Það að eiga austurlenskan kött veitir börnum ábyrgðartilfinningu og eldra fólki að það hafi stjórn á hlutunum ásamt þeirri tilfinningu að hafa einhvern að hugsa um.

ÞVOÐU KÖTTINN ÞINN Ef þú hefur ofnæmi og getur ekki kelað við köttinn þinn þá gæti lausnin verið nær en þú heldur. Rannsóknir hafa sýnt að ef þú baðar köttinn þinn einusinni í mánuði (sleppa sápu) getur þú minnkað efnin sem valda ofnæmi frá kettinum. Dr. James Wedner hefur komist að því að kötturinn hættir að framleiða próteinið sem veldur ofnæmi á þremur til átta mánuðum. Þú getur líka aukið þessi áhrif með því að ryksuga allt sem kötturinn kemur nálægt einu sinni í viku, haldið húsgögnum hreinum og bannað kettinum að vera í rúminu þínu. En þú skalt ekki búast við að kötturinn þinn verði ánægður með þessar nýju reglur, hann getur ekki lært þetta strax en það kemur. Kynntu köttinn fyrir vatninu hægt og rólega segir Dr. Wedner, fyrsta skiptið bleyttu þá bara loppurnar og svo alltaf meira í hvert skipti þar til að þið náið öllum kroppnum í baðið. TALAÐ VIÐ KETTI Ef þú tekur eftir að köttur er að horfa á þig þá skaltu ekki horfa á móti þar sem þetta er ógnun á kattamáli. Meðan kötturinn horfir á þig láttu þig þá síga hægt og rólega niður, nær hans hæð. Mundu að allir kettir sem senda frá sér ógnandi skilaboð reisa sig upp frá gólfinu, svo þú skalt forðast að senda honum röng skilaboð. Núna lýtur þú hægt í átt frá kettinum, áður en þú lýtur á hann. Þegar þú svo horfir í augu hans hafðu þá augun hálf lokuð og náðu augnsambandi við hann , svo meðan þið horfist í augu blikkaðu þá augunum nokkru sinnum. Þetta er vottur um tryggð og vináttu hjá köttum og virkar jafn vel á milli manns og kattar. Til að ná enn betri árangri notaðu þá höfuðið með því að leggja ennið á þér við hans og nudda nefinu og hökunni í andlitið á honum. Þetta táknar hlýju og vingjarnleika og oft notað á milli katta sem eru góðir vinir.

SAGAN SÍAMS Síamskötturinn er ein af fáum tegundum katta sem geta talist upprunalegar. Síamskettirnir hafa verið þekktir í mörg hundruð ár og eru handrit sem fundust í Bangkok því til sönnunar. Þessi handrit eru talin vera frá því kringum 1350 og þar er að finna myndir af köttum sem bera litamunstur Síamskattanna eins og við þekkjum þá í dag. Í textanum í einu af þessum handritum, Kattaljóðum, er margoft minnst á þessa ketti og þeim lýst í smáatriðum. Þar er meðal annars að finna lýsingu á skapgerð þeirra og ber hún mikinn keim af þeirri skapgerð sem er einkennandi fyrir stofninn í dag. Næstelstu heimildir um þessa ketti koma frá miðhluta Rússlands og eru frá því árið 1793. Myndirnar sýna langa og granna ketti og litamunstrið er mjög líkt því sem við þekkjum hér í okkar norræna loftslagi, þ.e. að kettirnir eru dekkri á búkinn en þó með mjög vel afmarkaðan maska í andliti, á fótum og skotti.

Það er ekki vitað nákvæmlega hvenær fyrstu kettirnir af þessari tegund komu til hins vestræna heims, en þeir fyrstu sem komu opinberlega fram, svo vitað sé með vissu, voru þeir Pho og Mio sem sýndir voru í Crystal Palace í London árið 1885. Þessir kettir komu til Englands árið áður og voru gjöf frá breska ræðismanninum í Bangkok til systur hans í London. Þó eru til heimildir um að svona kettir hafi verið sýndir í London árið 1871, og var þeim lýst í dagblaði einu í London sem "ónáttúrulegu afbrigði katta." Í lok níunda áratugar síðustu aldar var ræktun á Síamsköttum með miklum blóma í Englandi. Það var svo árið 1892 að ræktunarstaðall fyrir Síamsketti var skrifaður í Englandi og síðan endurskoðaður 10 árum seinna. Myndir frá þessum tíma sýna að kettirnir voru með mun styttra trýni en nú og höfuðlag allt mun kringlóttara, líkt og er á húsköttum. Einnig var búkurinn allur mun styttri og kubbslegri. Einkenni: Þegar fram liðu stundir fóru ræktendur að gera alls kyns tilraunir í ræktuninni eins og að nota heillita húsketti í ræktunina til að fá fram fleiri litaafbrigði, en í fyrstu var einungis eitt litaafbrigði og það var Seal Point (svartgríma). Fljótlega urðu litaafbrigðin fleiri og brátt var svo komið að öll litaafbrigði sem þekkt eru í dag voru orðin til. Þegar þar var komið í sögunni fóru ræktendur að reyna að breyta kettinum enn frekar. Þeir leituðust við að gera hann rennilegri eins og þeim fannst sóma köttum af kóngum bornir og svo fór að sú stefna varð ofan á. Í dag er Síamskötturinn því orðinn með afbrigðum háfættur, langur, grannvaxinn og liðlegur á alla kanta. Þessi tilhneiging kom einnig fram í höfuðlaginu, það varð grennra, trýnið lengdist og eyrun stækkuðu, þ.e. þetta þríhyrningslag sem orðið er eitt aðaleinkenni tegundarinnar í dag varð ráðandi. Síamskettir eru mjög vinsæl kattategund um allan heim.

Skapgerð þeirra er mjög skemmtileg, þeir eru ræðnir, háværir og mjög fjörmiklir kettir. Þeir þurfa á miklum félagsskap eigenda sinna að halda og þola illa einveru. Síamskötturinn er langur, háfættur og grannvaxinn með langt og mjótt skott og langan og grannan háls. Höfuðið er þríhyrningslaga, trýnið langt og mjókkar fram, eyrun stór og sitja neðarlega á höfðinu og undirstrika þannig lengd höfuðsins og þríhyrningslagið. Augun eiga að vera í meðallagi stór, skásett, möndlulaga og skærblá. ORIENTAL Saga Oriental kattanna er stutt miðað við sögu margra annarra kattategunda. Þeir hafa ekki neinar þjóðsögur eða ævintýri sem vitna til upprunans. Þeir lifa hvergi í trúarlegum tröllasögum og engar sögur eru frá framandi löndum til að styðja við getgátur um uppruna. Oriental kötturinn er næstum því án sögu, en bara næstum því. Hann er ein af fáum tegundum sem við vitum nákvæmlega hvernig varð til. Viðurkenning hjá kattaræktarsamböndum fékkst á áttunda áratugnum, en nútímasaga kattanna hefst þó fljótlega upp úr seinni heimsstyrjöldinni þegar áhugi vaknaði í Bretlandi að rækta heillitan kött með líkamsbyggingu Síamskattarins. Við þær tilraunir notuðu breskir áhugamenn heillita ketti og þá helst Russian Blue vegna vaxtarlags hans og pöruðu þá við Síamsketti til þess að ná fram þessu langa og granna vaxtarlagi sem þeim þótti svo eftirsóknarvert.

Útkoman úr þessum tilraunum voru súkkulaðibrúnir kettir og er hann í dag þekktur sem Havana, súkkulaði Oriental eða Chestnut Brown Oriental. Það má því segja að súkkulaðilitaði Orientalinn sé frumgerð kattarins. Breskir ræktendur hófust nú handa við að búa til fleiri litaafbrigði og fljótlega voru fjölmargir litir orðnir til. Einnig komu öll litaafbrigði fram í bröndóttu svo litaflóran var orðin mjög fjölbreytt og skemmtileg. Árið 1972 var haldinn fundur í New York þar sem bandarískir Síams og Oriental ræktendur hittust til að ræða framtíð Oriental ræktunar í Bandaríkjunum. Ári seinna hittist þetta fólk á ný og stofnaði með sér samtökin Oriental Shorthair International (OSI) og nú hófst vinna við að búa til ræktunarmarkmið fyrir Oriental. Urðu miklar umræður um hvort ætti að taka ræktunarmarkmið Síamskatta og yfirfæra þau beint yfir á Oriental og varð niðurstaðan sú nema að tveimur orðum úr þeim ræktunarmarkmiðum var sleppt og litalýsingum var breytt að því leyti að augnlitur átti að vera grænn í stað blás og kettirnir áttu að vera heillitir í stað þess að bera Síamsmynstrið. Árið 1974 lagði OSI inn umsókn hjá CFA um að fá Oriental viðurkenndan til skráningar í ættbækur og var það samþykkt. Þetta varð til þess að mikill framgangur varð í Orientalræktun í Bandaríkjunum. Árið 1977 fengu Oriental svo viðurkenningu CFA til að keppa á sýningum. Það sem var sérstakt við þessa viðurkenningu var að CFA viðurkenndi alla þekkta liti hjá Orientalköttum til keppni, nokkuð sem aldrei hafði gerst áður og hefur ekki gerst síðan. Einkenni: Orientalkötturinn er langur, háfættur og grannvaxinn köttur með langt og mjótt skott og langan og grannan háls. Höfuðið er þríhyrningslaga, trýnið langt og mjókkar fram, eyrun stór og sitja neðarlega á höfðinu og undirstrika þannig lengd höfuðsins og þríhyrningslagið. Augun eiga að vera í meðallagi stór, skásett og möndlulaga og skærgræn. Orientalkötturinn er eins og Síamskötturinn hávær og krefst mikils félagsskapar við eigendur sína og aðra ketti. Þeir halda lengi leikgleði kettlings og allir sem eiga svona kött geta staðfest að ef eitthvað fer í taugamar Oriental þá eru það lokaðar dyr. Oriental sameinar glæsileika tígursins og skaplyndi mestu ljúflinga og því er skemmtilegra og fallegra gæludýr vandfundið.

BALINESE OG JAVANESE  

Í augum sumra eru Balinese og Javanese kettirnir hámark glæsileikans í kattaræktinni. Þessir kettir eru að öllu leyti eins og Síams- og Orientalkettir í líkamsbyggingu, langir, háfættir og grannir kettir sem eru til í sömu litum með skásett augu. Það eina sem skilur Balinese frá Síams og Javanese frá Oriental er að feldur Balinese og Javanese kattanna er langur, þveröfugt við Síams- og Orientalkettina sem eru mjög snöggir. Balinese kettir komu fyrst fram í Síamsgotum á fimmta áratug þessarar aldar. Í fyrstu héldu menn að um gallaða ketti væri að ræða eins og svo oft gerist þegar nýjar tegundir eru fyrst að koma fram á sjónarsviðið. Á sama tíma og aðrir ræktendur unnu af fullum krafti að því að fá fram persa í síamslitunum þá stökk Balinese kötturinn fullskapaður fram á sjónarsviðið í Bandaríkjunum. Balinese var ekki afrakstur ræktunartilrauna heldur var um að ræða stökkbreytingu í feldgerð. Í fyrstu voru þessir kettir gefnir sem gæludýr og taldir einskis virði þangað til kona að nafni Marian Dorsey tók sig til við að rækta þetta afbrigði áfram. Hún fékk sér til hjálpar fleiri ræktendur og brátt voru Balinese kettir orðnir mjög vinsælir í Bandaríkjunum. Vinsældirnar héldu áfram að aukast og árið 1970 fengu Balinese viðurkenningu til að keppa á sýningum í Bandaríkjunum. Frá Bandaríkjunum barst þessi tegund til Evrópu og náði góðri fótfestu meðal ræktenda, en kattaræktarfélög voru treg til að veita þessum ketti viðurkenningu. Árið 1983 kom þó loks að því að FIFE veitti Balinese viðurkenningu sína og síðan þá hafa vinsældir þessa kattar aukist jafnt og þétt þó svo að langt sé í land með það að þeir verði eins vinsælir og Síamskettimir. Einkenni: Balinese kettir eru að öllu leyti Síamskettir að undanskildum feldinum. Þeir eiga að hafa sama vaxtarlag og sömu liti en feldurinn á að vera langur en á þó alls ekki að líkjast feldi persanna. Hárin eiga að vera löng og liggja þétt að líkamanum, en undirfeldur á ekki að vera til staðar, því undirfeldur lyftir undir yfirhárin og gerir köttinn loðnari í útliti. Javanesekettirnir voru ekki afrakstur stökkbreytinga, heldur sáu ræktendur Balinese katta að ef hægt væri að fá viðurkennda síðahærða Síamsketti þá hlyti að vera hægt að fá viðurkennda síðhærða Orientalketti. Ræktendur tóku sig til og ræktuðu saman Balineseketti og Oriental og fljótlega komu fram á sjónarsviðið Javanesekettir. Skapgerð Balinese og Javanese er nákvæmlega sú sama og hjá Síams og Oriental. Þeir eru forvitnir og mjög krefjandi í sambúð sinni við fólk, þó svo sumir telji þá heldur blíðari og ekki alveg eins háværa. Hvað ræktun áhrærir þá er leyfilegt að para Balinese og Javanese með Síams- og Orientalköttum enda teljast allar þessar tegundir til sama ræktunarhópsins, líkt og persar og Exotic teljast til sama ræktunarflokks.

Karlmenn

'Tími karlmannsins er liðinn.  Karlmanninum hefur tekist gegnum aldirnar að gera sig að algerlega þekktri stærð.  Konan er hins vegar enn á stigi hinnar óþekktu stærðar.  Hún er algebra sköpunarverksins.  Hún er X .  Öll mikilmenni vilja verða konur leynt eða ljóst.  Með ellinni kemur þetta greinilega fram hjá karlmönnum.  Takið eftir hvað afburðamenn verða ævinlega kerlingarlegir með aldrinum.  Rakið skeggið af mikilmennum nítjándualdarinnar og sjá :  Þarna situr ljóslifandi ströng amma.'

 

                                 Guðbergur Bergsson: TÓMAS JÓNSSON METSÖLUBÓK